Het Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden heeft op 28 januari 2025 geoordeeld dat Stichting Keurmerk Fysiotherapie een onderneming drijft. Deze uitspraak vernietigt een eerdere uitspraak van de Rechtbank en kan van invloed zijn op de vennootschapsbelastingplicht van stichtingen en verenigingen.
Wanneer zijn stichtingen en verenigingen belastingplichtig?
Stichtingen en verenigingen zijn alleen belastingplichtig voor de vennootschapsbelasting indien en voor zover zij een onderneming drijven. Dit wordt beoordeeld aan de hand van een drietal voorwaarden:
- Er moet sprake zijn van een duurzame organisatie van kapitaal en arbeid;
- Deelname aan het economisch verkeer is vereist;
- Er moet een winstoogmerk zijn.
Belangrijk: wie geen winst maakt, maar toch concurreert met commerciële partijen, kan ook belastingplichtig zijn. Bovendien kan een winstoogmerk worden aangenomen als er doorlopend winst wordt gemaakt.
Beoordeling Hof
Stichting Keurmerk Fysiotherapie is een stichting die zich inzet voor het waarborgen van de kwaliteit van fysiotherapeuten. De stichting probeert de kwaliteit onder meer te waarborgen met een kwaliteitskeurmerk en een kwaliteitsregister. In 2018 heeft de stichting bijna 3000 leden en behaalt het een exploitatie-overschot van EUR 263.523. In geschil is of de stichting in dat jaar deelneemt aan het economisch verkeer met het oogmerk om winst te maken. De rechtbank oordeelde in een eerdere uitspraak dat de stichting niet deelneemt aan het economisch verkeer omdat sprake zou zijn van een besloten kring. Het Hof gaat daar niet in mee en oordeelde dat de stichting wel deelneemt aan het economisch verkeer. Het deelnemersbestand is niet zodanig besloten dat geen sprake is van deelname aan het economisch verkeer en daarnaast beïnvloedt de stichting met haar keurmerk de prijsvorming op de zorgmarkt.
Het Hof acht daarbij een winstoogmerk aanwezig vanwege de exploitatie-overschotten van 2017 tot en met 2022. Dat de stichting in de statuten heeft opgenomen dat zij niet beoogt om winst te maken doet daar volgens het Hof niet aan af.
Besloten kring
Zoals hierboven beschreven geldt er alleen een vpb-plicht voor verenigingen en stichtingen als zij deelnemen in het economisch verkeer. Vaste jurisprudentie schrijft voor dat er bij het leveren van diensten en goederen binnen een besloten kring in beginsel geen sprake is van deelname aan het economisch verkeer. Van een besloten kring kan volgens de staatssecretaris sprake zijn als het deelnemersbestand niet of nauwelijks kan wijzigen.
Het Hof oordeelt in deze uitspraak dat het deelnemersbestand van belanghebbende niet zodanig besloten is dat geen sprake is van deelname aan het economische verkeer. Het deelnemersbestand van belanghebbende is jaarlijks met honderden deelnemers gegroeid en het potentiële deelnemersbestand van belanghebbende is nog veel groter. Daarnaast verricht de stichting ook activiteiten buiten de kring die expliciet als doel hebben om de markt te beïnvloeden. De stichting vervult namelijk met het keurmerk een intermediaire rol in het declaratieverkeer tussen fysiopraktijken en zorgverzekeraars en voert ook een intermediaire rol uit in het aanleveren en verwerken van zorgdata aan en door een derde partij. Het Hof beoordeelt de criteria van een besloten kring strenger dan de rechtbank, mede door de aanvullende omstandigheden die hier zijn genoemd. Kennelijk is de stichting toch nadrukkelijker commercieel bezig.
Conclusie
Deze uitspraak benadrukt het belang van een goede toetsing van de belastingplicht voor stichtingen en verenigingen. Het Hof heeft de criteria voor het beoordelen van een besloten kring aangescherpt. Heb je vragen over de impact van deze uitspraak op jouw organisatie? Neem dan gerust contact met ons op.
