Op 4 oktober 2022 heeft het kabinet, in navolging op het belastingplan 2023, de plannen over de maximering van de periodieke giftenaftrek nader bekend gemaakt in de nota van wijziging. Deze beperking doet zich alleen maar voor bij zeer hoge giften. Desondanks is sprake van een trendbreuk en dat is ook een reden om hier nader aandacht aan te besteden.
Maximaal EUR 250.000 per kalenderjaar
Vanaf 1 januari 2023 wordt de aftrek van periodieke giften aan algemeen nut beogende instellingen (ANBI) volgens het voorstel begrensd tot ten hoogste EUR 250.000 per kalenderjaar. De grens van EUR 250.000 geldt voor de belastingplichtige en de eventuele fiscale partner samen. Er geldt een uitzondering voor periodieke giften die op 4 oktober 2022, 16:00 uur al zijn aangegaan. Deze periodieke giften zijn tot en met 31 december 2026 nog volledig aftrekbaar.
Dit heeft in het bijzonder gevolgen voor bestaande periodieke giften van méér dan EUR 250.000 per jaar die voor een langere periode dan vijf jaar zijn aangegaan. Deze periodieke giften zullen na die vijf jaar niet meer volledig aftrekbaar zijn, terwijl deze allicht niet kunnen worden ontbonden. Dergelijke gevallen zullen in de praktijk waarschijnlijk niet veel voorkomen. Maar als ze er toch zijn, is het financiële nadeel meteen fors. De ingreep van het kabinet zou daarom vanaf 2027 onder omstandigheden tot substantiële en onvoorziene fiscale schade kunnen leiden bij enkele grote donateurs.
Bestrijding van misbruik of symboolpolitiek?
De reden voor de beperking is dat het kabinet het zorgelijk en onevenwichtig vindt dat vermogenden zeer hoge periodieke giften doen aan ANBI’s. Het sterk verminderen of zelfs tot nul brengen van het belastbaar inkomen is volgens het kabinet onwenselijk. Het kabinet vergeet echter te benoemen dat het verminderen van het belastbaar inkomen tot nul, betekent dat er een (periodieke) gift wordt gedaan aan een ANBI die groter is dan het volledige belastbare inkomen van de belastingplichtige. De ANBI is verplicht om deze gift ten goede te laten komen aan haar doelstellingen. Het kabinet negeert eveneens dat deze giften (dus ook de grote) dus ten goede komen aan mooie projecten ten behoeve van bijvoorbeeld milieubescherming, gezondheid, armoedebestrijding of cultuur. Eveneens onbenoemd blijft dat de huidige regeling beoogt de giften te stimuleren. Vaak verhogen donateurs hun gift juist vanwege deze gunstige fiscale regeling.
De staatssecretaris wekt ten onrechte de indruk dat het voordeel in de zakken van de donateur belandt. Dit is een onjuiste of op zijn minst eenzijdige benadering.
Het nadeel dat sommige goede doelen kunnen ondervinden door de beperking, wordt helemaal niet behandeld. De staatssecretaris constateert een toename van zeer hoge periodieke giften. Hij doet voorkomen alsof dat een negatieve ontwikkeling is, maar naar onze mening kan het zo goed heel positief zijn: ook vermogenden zetten zich meer en meer in voor het goede doel.
Een tweede reden voor de beperking is het tegengaan van misbruik. Maar de staatssecretaris heeft in recente beantwoording van Kamervragen al aangegeven dat het niet bekend is om hoeveel gevallen dit gaat en dat cijfers hierover niet voor handen zijn. Gelet hierop vragen wij ons af of het niet vooral gaat om oneigenlijk gebruik dat wordt gevreesd. Zou het nadeel van de aanscherping (het slinken van de grote giften en daarmee de inkomsten van ANBI’s) niet zwaarder wegen dan de vermeende voordelen (bestrijding van “onevenwichtigheid” en eventueel misbruik)?
Tot slot
Voor sommige gevallen kan deze voorgestelde aanpassing verstrekkende gevolgen hebben, bijvoorbeeld wanneer een DGA zijn of haar aanmerkelijk belang-aandelen wil schenken of nalaten aan een ANBI. De DGA loopt dan mogelijk tegen (hogere) belastingheffing aan. Het gaat uiteraard ‘slechts’ om zeer grote giften die door het voorstel worden geraakt. Maar ook met die grote giften kunnen ANBI’s goed werk doen.
Wij juichen toe dat de staatssecretaris het belang van de (periodieke) giftenaftrek wel expliciet blijft erkennen, en ook dat enige betrokkenheid van een donateur bij een ANBI mogelijk is.
Wij hopen dat dit adagium blijft gelden en dat het fiscaal stimuleren van giften hoog in het vaandel blijft staan.
Uiteraard zijn wij bereid om u te adviseren over hoe donateurs het goede doel het beste kunnen (blijven) steunen en hoe de fiscale wetgeving kan bijdragen aan die steun, hetzij middels een bedrijf, hetzij via het al dan niet spreiden van periodieke giften.
Mocht u vragen hebben over de (periodieke) giftenaftrek, de ANBI-regelgeving of anderszins, neem dan contact met ons op.
