De goede doelenwereld is in beweging. Nieuwe vormen van fondsenwerving en filantropie zijn in opkomst, waaronder het fenomeen ‘impact investing’. Het is lange tijd onduidelijk geweest of impact investing was toegestaan voor ANBI’s. Zelfs investeren in een eigen BV ‘onder’ een ANBI ligt geregeld onder vuur, ook al paste dit binnen de doelstelling. Op 2 april 2024 heeft de staatssecretaris van Financiën hier nadere regelgeving over gepubliceerd. Dat geeft meer duidelijkheid, maar niet voor alle ANBI’s. Er zijn zelfs verscherpingen te noemen. En er komt een meldingsplicht.
De nieuwe regels gaan over de toepassing van de zogenoemde anti-oppoteis (ook wel bestedingstoets genoemd) voor ANBI’s. Dit criterium houdt kort gezegd in dat een ANBI niet te veel vermogen mag aanhouden, anders dan nodig om haar doelstelling te bereiken. Dit is een open norm die soms leidt tot onduidelijkheden.
In het nieuwe besluit zijn voorwaarden opgesteld waaraan impact investeringen moeten voldoen om binnen de kaders van de anti-oppoteis te passen. Volgens het besluit moet sprake zijn van een zogenoemde algemeen nut investering.
-
Algemeen nut investeringen: criteria en verplichtingen
Wat is een algemeen nut investering? Allereerst moet de investering rechtstreeks bijdragen aan een algemeen nuttig doel van de ANBI, zoals vastgelegd in de statuten. Dit doel moet concreet zijn en blijken uit de feitelijke werkzaamheden van de ANBI.
Daarnaast mag de investering geen zakelijke activiteit zijn met als primair doel om voordeel te behalen. Het gaat erom wat primair wordt beoogd met de investering.
Het geïnvesteerde bedrag moet (nagenoeg) geheel worden gebruikt voor activiteiten die verband houden met het doel van de investerende ANBI. De ANBI maakt afspraken over de aanwending van het bedrag van de investering met de organisatie waarin wordt geïnvesteerd, en ziet erop dat deze daadwerkelijk worden nagekomen.
Bestuurders van de ANBI of aan hen gelieerde personen mogen op geen enkele wijze betrokken zijn bij de organisatie waarin de ANBI investeert.
Tot slot moet de ANBI de investering herkenbaar opnemen in haar financiële administratie en deze investeringen ook vermelden in haar beleidsplan of tussentijdse aanpassingen daarvan.
-
Niet-kwalificerende investeringen: het belang van compliance
Indien een investering van een ANBI op dit moment niet voldoet aan de voorwaarden van dit besluit, dient dit binnen zes maanden te worden gemeld aan de inspecteur.
Als blijkt dat een nieuwe investering aanvankelijk wel aan de vereisten voldeed, maar later niet meer, dan moet de ANBI dit eveneens melden. Er is dan immers geen sprake meer van een algemeen nut investering. De inspecteur kan dan een redelijke termijn bieden voor aanpassing of desinvestering zodat toch wordt voldaan aan de anti-oppoteis. Onduidelijk is of de investering vanaf dat moment kan worden geherkwalificeerd.
-
Enkele kanttekeningen: uitdagingen en gemiste kansen
Het besluit schept op onderdelen echt wel duidelijkheid. Maar bij het lezen ervan ontstaat ook weer veel verwarring. Wij vrezen voor nieuwe discussies.
Reikwijdte: geen aandacht aan algemeen nut toets
Wij zien in de praktijk heel veel discussie over ANBI’s die gelden verstrekken aan een (eigen) vennootschap, in het kader van hun doelstelling. De Belastingdienst trekt de ANBI-status van dergelijke ANBI’s bij een controle geregeld in. Niet zozeer vanwege de anti oppoteis, maar vanwege de algemeen nut toets. Algemeen nut investeringen zouden volgens die toets niet toegestaan zijn. Op die (onnodige) discussies gaat het besluit niet in. Een gemiste kans wat ons betreft. Overigens zien wij het wel geregeld goed gaan, indien de investering vooraf wordt afgestemd met de Belastingdienst.
Onduidelijke begrippen
Een ANBI dient een “actieve houding en betrokkenheid” dient te hebben bij de investering. Wat hieronder wordt verstaan, is echter onduidelijk. Het zou moeten gaan om het beleid. In onze ervaring legt de Belastingdienst eisen als deze vaak veel te streng toe. ANBI’s die met een strenge uitleg worden geconfronteerd, zouden dit naar onze mening kunnen bestrijden bij de rechter. Al is dat niet altijd gewenst.
Kan een investering van kleur verschieten?
Het komt voor dat een ANBI een impact investering doet die na enkele jaren toch al winstgevend wordt. Indien de ANBI de positieve resultaten gebruikt voor haar doelstelling, zou dat in onze ogen toegestaan moeten worden. Het lijkt erop dat deze activiteit dient te worden afgestoten, al is het besluit hier niet volledig duidelijk over.
ANBI”s die doneren aan niet-ANBI’s
Nogal willekeurig wordt tussen de voorwaarden het volgende vermeld: “Het enkel financieel of op andere wijze ondersteunen van een ander lichaam is op zichzelf onvoldoende, behalve als het doel van de ANBI is het ondersteunen van een of meerdere specifieke ANBI’s.” Deze toch wel misplaatste eis lijkt een bedreiging voor allerlei ANBI’s die fondsen werven voor andere partijen in binnen- en buitenland. En we weten helaas dat de Belastingdienst deze eis in de praktijk daadwerkelijk wil hanteren: ANBI’s die (grotendeels) niet-ANBI’s steunen, komen hierdoor onterecht in de problemen. Hun ANBI-status wordt soms zelfs ingetrokken en ze moeten dan naar de rechter. De Belastingdienst schept hier grote verwarring; het lijkt zelfs een bedreiging voor ANBI’s die niet ANBI’s steunen. Zelfs de impact investing kan door deze opmerking weer onder vuur komen te liggen. Wat dit voor allerlei praktijksituaties betekent, kunnen wij hier niet op voorhand zeggen. Er zijn wel voorzorgsmaatregelen denkbaar.
-
Conclusie en actiepunten: navigeren door de nieuwe regelgeving
Het besluit is enerzijds een welkome verduidelijking. Maar het lost de belangrijkste problemen voor “investerende” ANBI’s niet op. Een ANBI met een eigen BV kan nog steeds onterecht onder vuur komen te liggen, ondanks dit besluit. Ons advies blijft daarom om algemeen nut investeringen af te stemmen met het ANBI-team van de Belastingdienst. Donaties aan niet-ANBI’s lijken door dit besluit bemoeilijkt te worden. Van groot belang is verder de verplichte melding binnen zes maanden indien er sprake is van bestaande algemeen nut investeringen die niet voldoen aan de vereisten. Kortom, actie vereist!
Heb je vragen over impact investments, algemeen nut investeringen, fondsenwerving of anderszins? Of wil je dat jouw activiteiten eens nader beoordeeld worden? Neem dan contact op met één van onze specialisten.
-
Blijf op de hoogte
Wil je meer inzichtelijke updates en artikelen zoals deze niet missen? Meld je dan aan voor onze ANBI-nieuwsbrief. We delen regelmatig waardevolle inzichten en updates over ANBI’s en gerelateerde onderwerpen.
