Recentelijk heeft Hof Arnhem-Leeuwarden een arrest gewezen met mogelijk verstrekkende gevolgen voor de belastingheffing volgens de forfaitaire spaarvariant in box 3. De gedachte komt op of deze uitspraak gevolgen kan hebben voor cryptobezitters met een aanzienlijk aantal stablecoins (fiat gedekt) of bedragen aan fiatgeld op diverse exchanges.
De forfaitaire spaarvariant van box
Op 24 december 2021 heeft de Hoge Raad geoordeeld dat de wijze waarop sinds 2017 heffing van inkomstenbelasting in box 3 plaatsvindt in strijd is met diverse bepalingen uit het Europese Verdrag voor de Rechten van de Mens (EVRM). De betreffende arresten staan in de fiscale praktijk bekend als de kerstarresten. Voor de jaren 2017 tot en met 2022 betekent dit dat aan bepaalde belastingplichtigen rechtsherstel geboden wordt. Vanaf 1 januari 2023 is de overbruggingswetgeving gaan gelden tot het moment dat een stelsel met een belasting op basis van het werkelijk rendement kan worden ingevoerd, naar (politieke) verwachting vanaf 2026.
Het rechtsherstel en de overbruggingswetgeving zijn gebaseerd op de zogenoemde forfaitaire spaarvariant. In deze variant wordt het vermogen onderverdeeld in drie categorieën met bijbehorende, forfaitaire (positieve of negatieve) rendementen:
- Banktegoeden (2023: 0,36%)
- Overige bezittingen (2023: 6,17%)
- Schulden (2023: 2,58%)
Afbakening banktegoeden en overige bezittingen
Bij de berekening van het voordeel uit sparen en beleggen (box 3) worden overige bezittingen tegen een rendement van 6,17% meegenomen, terwijl de categorie banktegoeden slechts een forfaitair rendement kent van 0,36%. Om deze reden is een duidelijke afbakening tussen banktegoeden en overige bezittingen van belang.
De definitie van banktegoeden lijkt zich te beperken tot saldi die daadwerkelijk op een rekening bij instellingen met een bankvergunning staan. Dat deze afbakening niet eenvoudig is blijkt uit het feit dat in het rechtsherstel (de jaren 2017 – 2022) contant geld en het vruchtgebruik op een bankrekening als overige bezittingen – en dus tegen het hoge rendement – worden aangemerkt. In de overbruggingswetgeving (2023 – 2025) is dit hersteld, maar er zijn nog meer vermogensbestanddelen te bedenken waarvan het naar onze mening ook onredelijk zou zijn om te laten kwalificeren als overige bezitting. Te denken valt aan onder meer aan stablecoins (fiat gedekt), fiatgeld op instellingen zonder bankvergunning (zoals diverse crypto-exchanges) of een aandeel in een reservefonds van een Vereniging van Eigenaren (VvE).
Uitspraak Hof Arnhem-Leeuwarden
In deze zaak draait het (onder meer) om de vraag of een aandeel in een VvE-reservefonds kwalificeert als banktegoed of als overige bezitting. De inspecteur van de Belastingdienst bepleit dat de sprake is van een overige bezitting aangezien geen sprake is van een banktegoed, maar van een vordering op de vereniging. Vorderingen vallen voor box 3 onder overige bezittingen, met een forfaitair rendement van (in 2018) 5,38% (thans 6,17%). Belanghebbende is daarentegen van mening dat banksaldi van verenigingen van eigenaren eenzelfde rendement hebben als banktegoeden van particulieren, en beargumenteert dan ook dat het aandeel in het reservefonds eveneens tegen het lagere forfaitair rendement van (toen) 0,12% (thans 0,36%) in aanmerking moet worden genomen.
Het Hof volgt belanghebbende in die zin, dat wordt geoordeeld dat onvoldoende rechtsherstel wordt geboden indien wordt uitgegaan van een forfaitair rendement op de VvE-reserves van 5,38% (thans 6,17%). Het Hof wijst in dit kader mede op het feit dat bijdragen aan dergelijke VvE-reserves wettelijk verplicht zijn, en deze door de vereniging op een bankrekening dienen te worden aangehouden.
Gevolgen voor de cryptobezitter
Het Hof lijkt met zijn uitspraak een opening te bieden om bepaalde vermogensbezittingen die nauw verband houden met banktegoeden – maar dat formeel niet zijn op basis van de huidige wetgeving – toch te laten kwalificeren als banktegoed voor wat betreft de forfaitaire spaarvariant. Hoewel het aanhouden van stablecoins of fiatgeld op exchanges niet verplicht is (zoals een VvE-bijdrage dit wel is), zou naar onze mening ook sprake zijn van ‘onvoldoende rechtsherstel’ wanneer deze bestanddelen tegen het hoge forfaitaire rendement in aanmerking worden genomen. Deze bestanddelen vertegenwoordigen de facto immers niets anders dan ’traditionele’ banktegoeden, waarbij een positief rendement doorgaans niet zal zijn beoogd en evenmin te verwachten. Wij benadrukken echter dat volgens de huidige wet- en regelgeving voor wat betreft stablecoins en fiatgeld op bepaalde exchanges nog steeds sprake is van een overige bezitting.
Tot slot
Voor meer informatie over de behandeling van crypto’s in box 3 verwijzen wij naar een van onze eerdere nieuwsbrieven: De gevolgen van Prinsjesdag voor de cryptobelegger en -ondernemer. Uiteraard kunt u bij vragen ook contact opnemen met ondergetekenden. Wij zijn u daar vanzelfsprekend graag mee van dienst.
