De Hoge Raad heeft zich gebogen over de vraag of het rechtsherstel in box 3 beperkt moet blijven tot de massaal-bezwaarmakers of ook belastingplichtigen treft die te laat bezwaar maakten via een ambtshalve vermindering.
Achtergrond
Recent heeft de Hoge Raad een aantal relevante arresten gewezen. Allereerst is het arrest van 14 juni 2019 (17/05606) van belang, waarin de Hoge Raad oordeelde dat het box 3-regime van vóór 2017 in strijd is met het EVRM. Eind vorig jaar werd in het bekende Kerstarrest van 24 december 2021 (21/01243) hetzelfde besloten voor het box 3-regime vanaf 2017. Op vrijdag 20 mei jl. is een nieuw belangrijk hoofdstuk aan de box 3-jurisprudentie toegevoegd.
Zoals wij in onze vorige newsflash berichtten, heeft staatssecretaris Van Rij van Financiën, Fiscaliteit en Belastingdienst (hierna: “de staatssecretaris“) kenbaar gemaakt dat het rechtsherstel voor box 3 over de jaren 2017 tot en met 2024 zal geschieden middels de eerder gepresenteerde forfaitaire spaarvariant.
De massaal bezwaarmakers en alle belastingplichtigen wiens aanslag vanaf 2017 nog niet is opgelegd of waarvan de aanslag nog niet onherroepelijk vaststond (waaronder derhalve alle belastingaangiften over 2021) waren al verzekerd van rechtsherstel.
Onzeker was of ook rechtsherstel zou worden geboden aan de belastingplichtigen die naar aanleiding van het Kerstarrest een verzoek tot ambtshalve vermindering hebben ingediend. De staatssecretaris gaf aan de onderhavige procedure bij de Hoge Raad af te wachten. Het desbetreffende arrest van 20 mei stond gepland voor dit najaar, maar is nu al verschenen. Hoogstwaarschijnlijk heeft de Hoge Raad de behandeling naar voren gehaald vanwege het politieke belang.
De procedure van 20 mei 2022
In de zaak van 20 mei jl. boog de Hoge Raad zich over de vraag of het in het Kerstarrest bedoelde rechtsherstel ook moet worden geboden aan de belastingplichtige die niet tijdig bezwaar had gemaakt, maar wel een verzoek om ambtshalve vermindering had ingediend voor 2017 en 2018.
De belastingwet bepaalt dat geen ambtshalve vermindering wordt verleend indien de onjuistheid van de belastingaanslag voortvloeit uit jurisprudentie die is gewezen nadat de aanslag onherroepelijk is komen vast te staan – tenzij de Minister van Financiën anders heeft bepaald, ook bekend als de “nieuwe jurisprudentie-uitzondering“.
Kernvragen voor de praktijk betroffen in deze zaak:
- wanneer komt een aanslag inkomstenbelasting onherroepelijk vast te staan? En;
- vloeit het rechtsherstel van box 3 voort uit de jurisprudentie in het 2019-arrest of het Kerstarrest?
Op beide vragen heeft de Hoge Raad in het arrest van 20 mei jl, in het nadeel van de belastingplichtige geoordeeld.
Ad i)
In deze casus oordeelde de Hoge Raad dat de aanslag onherroepelijk vaststond nadat de zeswekentermijn voor het indienen van een bezwaar was verstreken. De vijfjaarstermijn waarbinnen vervolgens (als additioneel rechtsmiddel) een verzoek om ambtshalve vermindering kan worden ingediend, stuitte de onherroepelijkheid niet en ontnam aan de aanslagen ook niet het onherroepelijke karakter.
Ad ii)
Met betrekking tot de tweede vraag werd duidelijk dat de onjuistheid van de aan de belastingplichtige opgelegde aanslagen voor de jaren 2017 en 2018 voortvloeit uit het Kerstarrest van 2021 en niet uit het 2019-arrest. Voor belanghebbende stonden op de datum van het Kerstarrest de aanslagen al onherroepelijk vast en geldt het Kerstarrest als “nieuwe jurisprudentie” waardoor geen ruimte is voor een ambtshalve vermindering van de aanslagen voor de jaren 2017 en 2018.
Conclusie
Op basis van dit arrest van de Hoge Raad verwachten wij niet dat het kabinet besluit (ook) tegemoet te komen aan belastingplichtigen voor zover hun aanslagen voor de jaren 2017 en volgende onherroepelijk vaststonden op 24 december 2021. Verzoeken om ambtshalve vermindering zullen, zo verwachten wij, worden afgewezen. De Minister van Financiën kan hiervan afwijken, maar heeft dat tot nu toe (nog) niet gedaan.
Maakt u gebruik van de uitstelregeling, dan heeft u wellicht een klein tijdsvoordeel aangezien door het uitstel de definitieve aanslag over het algemeen pas later wordt opgelegd en deze dus op een later moment onherroepelijk komt vast te staan.
Indien u na het lezen van deze newsflash vragen en/of opmerkingen heeft, aarzelt u niet contact op te nemen met uw adviseur binnen HVK Stevens of met één van de in deze nieuwsbrief vermelde personen.
