Op 19 mei 2025 is het westvoorstel ‘Wet werkelijk rendement box 3’ gepubliceerd. In deze nieuwsbrief gaan we daarop in. Daarnaast lichten we kort het huidige box 3-systeem toe en geven we een overzicht van de (voorlopige) forfaitaire rendementspercentages voor de jaren 2023, 2024, 2025 en 2026. Tot slot gaan we in op de mogelijkheden om tegenbewijs te leveren in de gevallen waarin het werkelijke rendement op alle vermogensbestanddelen lager is dan het forfaitaire rendement.
Hoewel het wetsvoorstel inmiddels is ingediend, kan tot aan de beoogde inwerkingtreding in 2028 nog veel wijzigen. Wij volgen de ontwikkelingen op de voet en staan uiteraard klaar voor vragen of opmerkingen.
Wetsvoorstel in vogelvlucht
Het Wetsvoorstel beoogt het forfaitaire box 3-stelsel per 2028 te vervangen door een heffing op basis van het werkelijke rendement. Het wetsvoorstel tracht het werkelijk rendement te benaderen door een combinatie van twee heffingssystematieken: de vermogensaanwasbelasting en de vermogenswinstbelasting. Het voorstel is om het werkelijke rendement te belasten tegen een uniform tarief van 36%.
Als hoofdregel zal sprake zijn van een vermogensaanwasbelasting. Hierbij wordt naast het directe rendement (zoals rente, huur en dividend, na aftrek van kosten) jaarlijks ook de gerealiseerde en ongerealiseerde waardeontwikkeling van het vermogen in de heffing betrokken (bijvoorbeeld de waardestijging van aandelen). Als dit leidt tot een verlies, dan zijn de verliezen te verrekenen met box 3-inkomen in toekomstige jaren. Doordat ook niet-gerealiseerde resultaten in de heffing worden betrokken, kan dit ertoe leiden dat belastingplichtigen in een bepaald jaar winst realiseren op papier, terwijl er onvoldoende liquide middelen beschikbaar zijn om de verschuldigde belasting te voldoen.
Een uitzondering op de vermogensaanwasbelasting geldt voor onroerende zaken en aandelen in een familiebedrijf of startende onderneming. Deze vermogensbestanddelen worden belast via een vermogenswinstbelasting. Hierbij wordt kortgezegd de vermogenswinst of het -verlies pas bij vervreemding belast.
In onze vorige nieuwsbrief zijn wij ingegaan op een groot aantal wijzingen op het concept Wetsvoorstel naar aanleiding van de internetconsultatie. Deze wijzingen zijn overgenomen in het definitieve Wetsvoorstel.
Huidig box 3 systeem | Forfaitaire rendementspercentages 2023-2026
Voor de jaren 2023, 2024 en 2025 zijn de forfaitaire rendementspercentages voor het huidige box 3-stelsel vastgesteld. De forfaitaire rendementen zijn gebaseerd op het gemiddelde maandelijkse rentepercentage op deposito’s en de gemiddelde maandelijkse rente over het totale uitstaande bedrag aan woninghypotheken.
De percentages voor banktegoeden, overige bezittingen en schulden voor 2023 zijn als volgt:
- Banktegoeden: 0,92%
- Overige bezittingen: 6,17%
- Schulden: 2,46%
De percentages voor banktegoeden, overige bezittingen en schulden voor 2024 zijn als volgt:
- Banktegoeden: 1,44%
- Overige bezittingen: 6,04%
- Schulden: 2,61%
De percentages voor banktegoeden, overige bezittingen en schulden voor 2025 zijn als volgt:
- Banktegoeden: 1,44%
- Overige bezittingen: 5,88%
- Schulden: 2,62%
De percentages voor banktegoeden en schulden in 2025 zijn nog voorlopig en worden na afloop van het kalenderjaar definitief vastgesteld. Het percentage voor overige bezittingen in 2025 en 2026 is al wél definitief vastgesteld. Voor 2026 is het percentage voor overige bezittingen vastgesteld op 7,78%. Dit is een aanzienlijke stijging en tegelijkertijd wordt het heffingsvrije vermogen verlaagd naar 51.396 euro. Het Kabinet geeft hiermee invulling aan de dekking voor budgettaire derving door de Hoge Raad-arresten uit juni 2024 en het jaar uitstel van de Wet werkelijk rendement. Het forfaitaire rendement voor overige bezittingen stijgt doordat vanaf 2026 ook huurinkomsten en voordelen als gevolg van eigen gebruik (bijvoorbeeld als je een tweede woning niet verhuurt maar zelf gebruikt) worden meegerekend. Het is de verwachting dat dit zal leiden tot meer bezwaren of teruggaaf procedures volgens de beoogde tegenbewijsregeling (zie hierna). Box 3-bezitters met een hoog rendement zullen echter zwaarder belast gaan worden.
Wetsvoorstel Wet tegenbewijsregeling box 3
De Hoge Raad oordeelde in juni dat de huidige wetgeving voor box 3 in strijd is met het discriminatieverbod en het eigendomsrecht, in situaties waarin het forfaitaire rendement hoger uitvalt dan het werkelijke rendement. Dit betekent dat als het werkelijk behaalde rendement lager was dan het veronderstelde (forfaitaire) rendement, succesvol bezwaar kan worden gemaakt mits dit overtuigend kan worden aangetoond.
Naar aanleiding van de arresten van de Hoge Raad is een wetsvoorstel ingediend dat voorziet in een tegenbewijsregeling. Deze regeling houdt in dat belastingplichtigen de mogelijkheid moeten krijgen om aan te tonen dat hun werkelijke rendement lager is dan het forfaitaire rendement. In geval van twijfel dient dit onderbouwd te worden met bewijs. Indien daadwerkelijk blijkt dat het werkelijke rendement lager is, moet de belasting worden aangepast zodat uitsluitend over het werkelijke rendement belasting wordt geheven. Dit wetsvoorstel is op 13 maart 2025 ingediend. De indicatieve datum van invoering is juli 2025. Of die datum gehaald wordt, is nog maar de vraag.
In de regel kunnen de volgende groepen belastingplichtigen een beroep doen op de tegenbewijsregeling:
- Belastingjaren 2021 en later: alle belastingplichtigen met box 3-inkomen;
- Belastingjaren 2017 tot en met 2020: belastingplichtigen:
- met een definitieve aanslag met box 3-inkomen die op 24 december 2021 nog niet onherroepelijk vaststond of daarna opgelegd is; en
- die tijdig een bezwaar of een verzoek tot ambtshalve vermindering hebben gedaan of dit nog doen.
Een verzoek tot ambtshalve vermindering is tijdig aangevraagd als het verzoek binnen vijf jaar na afloop van het betreffende belastingjaar is ingediend.
Vaststelling box 3-inkomen; wat geldt wanneer?
Voor 2017–2022 zijn na invoering van de tegenbewijsregeling drie mogelijke manieren om het box 3-inkomen te bepalen:
- De oorspronkelijke forfaitaire regeling (oude wetgeving).
- De nieuwe forfaitaire berekening op basis van de werkelijke vermogenssamenstelling.
- Het werkelijke rendement voor alle box 3‑vermogensbestanddelen tezamen aantoonbaar lager is dan de forfaitaire uitkomsten.
De Belastingdienst past automatisch de meest gunstige van de twee forfaitaire berekeningen toe. Alleen als het werkelijke rendement nóg lager is, moet de belastingplichtige dat zelf aannemelijk maken.
Vanaf 2023 zijn er nog twee opties:
- De forfaitaire berekening op basis van de vermogenssamenstelling (zie de percentages die hierboven zijn genoemd).
- Het werkelijke rendement op het totale vermogen, mits lager en voldoende onderbouwd.
Afsluitend
Hoewel het erop lijkt dat het nieuwe box 3-stelsel steeds meer vorm krijgt, is er nog een lange weg te gaan. Gezien de implementatietermijn moet het wetsvoorstel uiterlijk medio 2026 zijn aangenomen en gepubliceerd. Eventuele vertragingen in dit proces kunnen de geplande invoeringsdatum van 1 januari 2028 in gevaar brengen.
Vermoedt je dat jouw werkelijke rendement lager is dan het forfaitaire rendement? Wij kunnen samen met jou beoordelen of het zinvol is om bezwaar te maken en of het haalbaar is om – nu of later – met succes een beroep te doen op de tegenbewijsregeling. Zo lijkt het percentage voor 2025 (7,78%) voor overige bezittingen erg hoog, een succesvol beroep op de tegenbewijsregeling hangt uiteraard af van jouw werkelijk rendement. Daarbij is het van belang om tijdig de juiste gegevens te verzamelen en zorgvuldig te onderbouwen dat het werkelijke rendement daadwerkelijk lager ligt.
Samenvattend overzicht heffing per vermogensbestanddeel onder het wetsvoorstel (inclusief wijzigingen)
